TU ĐỨC SỐNG ĐẠO
Thánh Vinh Sơn Phạm Hiếu Liêm, OP., linh mục, tử đạo (1732 – 1773)
Thánh Giacintô Castaňeda Gia, OP., linh mục, tử đạo (1743 – 1773)
Vinh Sơn Phạm Hiếu Liêm sinh năm 1732, tại làng Trà Lũ (Nam Định). Năm 12 tuổi, cậu Liêm vào tu trong nhà Đức Chúa Trời ở Lục Thủy. Qua sáu năm học tập, cậu đã tỏ ra là người thông minh đạo đức, nên được cha chính Espinnoza Huy đã chọn cậu đi học ở Manila (Philippines).
Ngày 9 tháng 9 năm 1753, Vinh Sơn Liêm xin gia nhập dòng Đa Minh và lấy biệt hiệu là Vinh Sơn Hòa Bình (Vincente de la Paz). Tiếp đó, học thêm bốn năm thần học, thầy Vinh Sơn được thụ phong linh mục năm 1758 và về quê hương giảng đạo.
Về Việt Nam, trước hết cha Vinh Sơn được bổ nhiệm làm giáo sư chủng viện Trung Linh. Cha đã đem hết tài trí và nhiệt thành truyền đạt cho các chủng sinh những kiến thức cha đã thu thập được. Nhưng nguyện vọng của linh mục Vinh Sơn Hòa Bình lại là loan báo Tin Mừng bình an cho anh em. Và chẳng bao lâu, cha rời chủng viện dấn thân vào cánh đồng truyền giáo. Cha lần lượt đảm nhiệm các xứ Quất Lâm, Lục Thủy, Trung Lễ, Trung Linh, Trung Lao, và từ khi cha Giacintô Gia bị bắt, cha kiêm luôn cả vùng Lai Ổn.
Năm 1773, cha Vinh Sơn Liêm đang đi giảng cho họ Lương Đống, chuẩn bị mừng lễ Đức Mẹ Mân Côi. Các quan nghe tin, liền cho ông Điều Cam đem quân vây bắt cha tại nhà ông Nhiêu Nhuệ ngày 2 tháng 10. Sau một trận đòn chí tử, họ trói cha và hai cậu giúp lễ Matthêu Vũ, Giuse Bích, rồi đem nộp cho Chánh tổng Xích Bích. Viên Chánh tổng giam cha 12 ngày không thấy các tín hữu đưa tiền chuộc, sau đó mới chịu giải lên Phố Hiến nộp cho quan trấn. Ở đây cha Liêm gặp một linh mục cùng dòng, cha Castaneda Gia đã bị giam ở đó. Hai anh em sung sướng cùng nhau chia sẻ ngọt bùi trong cảnh tù tội.
Giacintô Castaneda sinh ngày 13 tháng 10 năm 1743, tại Jativa (Tây Ban Nha). Từ nhỏ, cậu đã sớm quyết tâm dâng hiến cuộc đời phục vụ Thiên Chúa và truyền giảng Tin Mừng cho thế giới. Để thực hiện lý tưởng cao cả đó, cậu đã gia nhập dòng Đa Minh ở tu viên thánh Philípphê (Valencia).
Lòng nhiệt thành truyền giáo đã đưa thầy Giacintô đến Manila năm 1762. Sau khi thụ phong linh mục, cha tình nguyện đi loan báo Tin Mừng ở Trung Hoa nhưng cuối cùng bị trục xuất về Macao. Không nản chí và cũng không chùn bước, cha Castaneda xin bề trên cho phép đồng hành sang Việt Nam. Ngày 23 tháng 2 năm 1770, cha Gia đến Việt Nam và ở lại Trung Linh học tiếng Việt và phong tục Việt trong sáu tháng, rồi được cử đi truyền giáo ở khu Lai Ổn, Kẻ Diền, phủ Thái Ninh.
Ba năm truyền giáo đã trôi qua, ngày 12 tháng 7 năm 1773, sau khi ban bí tích cho một bệnh nhân ở Lai Ổn, cha Gia và thầy Tân về Kẻ Diền bị lọt vào vòng vây của quan phủ Thần Khê. Sau đó cha được giải lên quan trấn Sơn Nam ở Phố Hiến. Tại đây cha Gia bị tống giam như để chờ cha Vinh Sơn. Ngày 20 tháng 10 quan trấn bắt hai cha mang chiếc gông có ghi bốn chữ “Hoa Lang Đạo Sư”, rồi trao cho quan phủ Thần Khê giải hai cha và hai cậu giúp lễ về kinh đô Thăng Long.
Ngày 4 tháng 11, Tĩnh Đô Vương đã lên án trảm quyết hai cha. Ngày 7 tháng 11, hai cha được đem đi xử, dân chúng đi xem rất đông. Khi đoàn người dừng trước hoàng cung, một viên quan đọc lệnh ân xá của nhà vua cho cha Liêm. Thấy vậy, cha lên tiếng xin tha cho linh mục bạn, nhưng vì bản án đã được công bố, nhất là vì nể Thái Tông, nên quan phải dẫn hai nhà truyền giáo ra pháp trường Đồng Mơ để hành hình.
Ngày 20 tháng 5 năm 1906 các ngài được Đức Piô X suy tôn lên bậc chân phước và ngày 19 tháng 6 năm 1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn lên bậc hiển thánh.
Phụng Vụ Dòng Anh Em Giảng Thuyết
