TÔNG HUẤN DILEXI TE CỦA ĐỨC THÁNH CHA LEO XIV GỬI TẤT CẢ TÍN HỮU VÌTÌNH YÊU DÀNH CHO NGƯỜI NGHÈO (1)
1. "Ta đã yêu ngươi" (Khải huyền 3:9). Chúa nói
những lời này với một cộng đồng Kitô hữu,
không giống như một số cộng đồng khác, không
có ảnh hưởng hoặc nguồn lực, và thay vào đó
bị đối xử bằng bạo lực và khinh miệt: "Tuy ngươi
ít thế lực... Này Ta sẽ bắt chúng đến phủ phục
dưới chân ngươi" (Khải Huyền 3:8-9).
Đoạn văn này nhắc nhở chúng ta về những lời trong
bài ca của Mẹ Maria: "Chúa hạ bệ những ai
quyền thế, Người nâng cao mọi kể khiêm
nhường. Kẻ đói nghèo, Chúa ban của đầy
dư,người giàu có, lại đuổi về tay trắng."
(Lc 1:52-53).
2. Lời tuyên bố tình yêu này, được trích từ Sách
Khải Huyền, phản ánh mầu nhiệm vô tận mà
Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã suy tư trong
Thông điệp Dilexit Nos về tình yêu nhân bản và
thần thánh của trái tim Chúa Giêsu Kitô. Ở đó,
chúng ta thấy Chúa Giêsu tự nhận mình "với
những tầng lớp thấp nhất trong xã hội" và với
tình yêu của Người tuôn đổ đến cùng, Người
xác nhận phẩm giá của mỗi con người, đặc biệt
là khi "họ yếu đuối, bị khinh miệt hoặc đau khổ".
[1]
Khi chúng ta chiêm ngưỡng tình yêu của
Chúa Kitô, "chúng ta cũng được truyền cảm
hứng để chú ý hơn đến những đau khổ và nhu
cầu của người khác, và được củng cố trong
những nỗ lực của chúng ta để chia sẻ công việc
giải thoát của Người như những công cụ để lan
tỏa tình yêu của Người". [2] 3.
Vì lý do này, trong sự tiếp nối với Thông điệp Dilexit Nos, Đức Giáo
Hoàng Phanxicô đã chuẩn bị trong những tháng
cuối đời của mình một Tông Huấn về việc Giáo
Hội chăm sóc người nghèo, mà Ngài đã đặt tựa
đề là Dilexi Te, như thể Chúa Kitô nói những lời
đó với mỗi người trong số họ, nói rằng:
"Tuy ngươi ít thế lực", nhưng "Ta đã yêu ngươi"
(Khải huyền 3:9).
Tôi vui mừng làm tài liệu này
cho riêng tôi - thêm một số suy tư - và phát hành
nó vào đầu triều đại giáo hoàng của tôi, vì tôi
chia sẻ mong muốn của vị tiền nhiệm yêu dấu
của tôi rằng tất cả các Kitô hữu đánh giá cao
mối liên hệ chặt chẽ giữa tình yêu của Chúa Kitô
và lời kêu gọi chăm sóc người nghèo. Tôi cũng
cho rằng điều cần thiết là phải nhấn mạnh vào
con đường thánh thiện này, vì "trong lời kêu gọi
nhận ra Người nơi người nghèo và người đau
khổ, chúng ta thấy được mặc khải chính trái tim
của Chúa Kitô, những cảm xúc và lựa chọn sâu
sắc nhất của Người, mà mọi vị thánh đều tìm
cách noi theo". [3]
CHƯƠNG MỘT
MỘT VÀI TỪ CẦN THIẾT
4. Các môn đồ của Chúa Giê-su chỉ trích người
đàn bà đổ dầu thơm đắt giá lên đầu ngài. Họ
nói: "Sao lại phí của như thế? Dầu đó có thể bán
được nhiều tiền để cho người nghèo." Tuy
nhiên, Chúa đã đáp lại với họ: "Người nghèo lúc
nào cũng có với anh em; còn Thầy, thì không
phải lúc nào anh em cũng có đâu" (Mt 26:8-
9,11).
Người phụ nữ đó đã nhìn thấy nơi Chúa
Giê-su là Đấng Mê-si thấp hèn và đau khổ mà
bà có thể trút hết tình yêu thương của mình. Sự
xức dầu đó hẳn đã mang lại sự an ủi biết bao
cho chính cái đầu mà trong vòng vài ngày sẽ bị
gai đâm thủng! Tất nhiên, đó là một cử chỉ nhỏ,
nhưng những người đau khổ biết ngay cả một
cử chỉ tình cảm nhỏ cũng có thể lớn lao như thế
nào, và nó có thể mang lại bao nhiêu sự nhẹ
nhõm. Chúa Giêsu hiểu điều này và nói với các
môn đệ rằng ký ức về cử chỉ của cô sẽ tồn tại:
"Tin Mừng này được loan báo bất cứ nơi nào
trong khắp thiên hạ, thì người ta cũng sẽ kể lại
việc cô vừa làm mà nhớ tới cô" (Mt 26:13).
Sự đơn giản trong cử chỉ của người phụ nữ đó nói
lên rất nhiều điều. Không có dấu hiệu nào của
tình cảm, dù là nhỏ nhất, sẽ không bao giờ bị
lãng quên, đặc biệt nếu nó được thể hiện cho
những người đang đau khổ, cô đơn hoặc thiếu
thốn, như Chúa đã làm vào thời điểm đó.
5. Vậy, tình yêu dành cho Chúa là một với tình
yêu dành cho người nghèo. Cũng chính Chúa
Giêsu nói với chúng ta: "Người nghèo thì lúc
nào cũng có với anh em" (Mt 26:11), cũng hứa
với các môn đệ: "Thầy ở cùng anh em cho đến
tận thế" (Mt 28:20). Chúng ta cũng nghĩ đến lời
của Người: "Mỗi lần các ngươi làm như thế cho
một trong những anh em bé nhỏ nhất của Ta
đây, là các ngươi đã làm cho chính Ta vậy"
(Mt 25:40).
Đây không phải là vấn đề đơn thuần
của lòng tốt của con người mà là một mạc khải:
tiếp xúc với những người thấp hèn và bất lực là
một cách cơ bản để gặp gỡ Chúa của lịch sử.
Trong người nghèo, Người tiếp tục nói với chúng
ta.
Thánh Phanxicô
6. Đức Giáo Hoàng Phanxicô, giải thích về việc
chọn tên đó, kể lại, sau khi được bầu, một người
bạn Hồng y của ngài đã ôm lấy ngài, hôn ngài
và nói với ngài: "Đừng quên người nghèo!" [4]
Đó cũng là lời kêu gọi mà các nhà lãnh đạo của
Giáo hội đã đưa ra với Thánh Phaolô khi ngài
lên Jerusalem để xác nhận sứ mạng của mình
(xem Gal 2:1-10).
Nhiều năm sau, Thánh Tông
Đồ vẫn có thể tái khẳng định rằng đây là "điều
tôi háo hức làm" (Gal 2:10). Chăm sóc người
nghèo cũng là một mối quan tâm lớn của Thánh
Phanxicô Assisi: trong con người của một người
phong cùi, chính Chúa Kitô đã ôm lấy Thánh
Phanxicô và thay đổi cuộc đời của ngài. Ngay cả
ngày nay, Thánh Phanxicô, với tư cách là Người
nghèo của Assisi, vẫn tiếp tục truyền cảm hứng
cho chúng ta bằng tấm gương xuất sắc của
ngài.
7. Tám thế kỷ trước, Thánh Phanxicô đã thúc
đẩy một sự đổi mới phúc âm trong các Kitô hữu
và xã hội trong thời đại của ông. Giàu có và tự
tin, Francis trẻ tuổi đã ngạc nhiên và hoán cải
bởi sự tiếp xúc trực tiếp của mình với người
nghèo và bị xã hội ruồng bỏ. Câu chuyện về
cuộc đời của ông tiếp tục thu hút tâm trí và trái
tim của các tín hữu, và nhiều người không tin.
Nó "đã thay đổi lịch sử". [5]
Một bước tiến xa
hơn trên con đường tương tự đã được thực hiện
bởi Công đồng Vatican II, như Thánh Phaolô VI
đã chỉ ra khi ngài nói rằng "dụ ngôn cổ xưa về
người Samaritan đã phục vụ như một mô hình
cho linh đạo của Công đồng". [6] Tôi tin chắc
rằng sự lựa chọn ưu tiên cho người nghèo là một
nguồn canh tân phi thường cho cả Giáo hội và
xã hội, nếu chúng ta chỉ có thể giải thoát mình
khỏi sự ích kỷ của mình và mở tai cho tiếng kêu
của họ.
Tiếng khóc của người nghèo
8. Đoạn Kinh Thánh trong đó Đức Chúa Trời
mặc khải chính mình cho Môi-se trong bụi rậm
đang cháy có thể là điểm khởi đầu liên tục cho
nỗ lực này. Ở đó, ông nói: "Ta đã quan sát sự
khốn khổ của dân ta ở Ai-cập; Tôi đã nghe tiếng
khóc của họ vì những người quản lý công việc
của họ. Quả thật, Ta biết những đau khổ của họ,
và Ta đã xuống để giải cứu họ...
Vì vậy, hãy đến,
ta sẽ sai các ngươi" (Xuất hành 3:7-8,10). [7] Do
đó, Đức Chúa Trời thể hiện sự quan tâm của
Ngài đối với nhu cầu của người nghèo: "Khi dân
Ít-ra-en kêu cầu Chúa, Ngài đã dựng lên cho họ
một Đấng giải cứu" (Giu-đa 3:15).
Khi nghe tiếng kêu của người nghèo, chúng ta được yêu
cầu đi vào trái tim của Thiên Chúa, Đấng luôn
quan tâm đến nhu cầu của con cái Người, đặc
biệt là những người thiếu thốn nhất. Nếu chúng
ta không đáp lại tiếng kêu đó, người nghèo có
thể kêu lên Chúa chống lại chúng ta, và chúng
ta sẽ phải chịu tội lỗi (xem Đệ nhị luật 15:9) và
quay lưng lại với chính trái tim của Thiên Chúa.
9. Tình trạng của người nghèo là một tiếng
khóc, trong suốt lịch sử nhân loại, liên tục thách
thức cuộc sống, xã hội, hệ thống chính trị và
kinh tế của chúng ta, và không kém phần quan
trọng là Giáo hội. Trên những khuôn mặt bị
thương của người nghèo, chúng ta thấy sự đau
khổ của người vô tội và do đó, sự đau khổ của
chính Chúa Kitô.
Đồng thời, có lẽ chúng ta nên
nói đúng hơn về nhiều khuôn mặt của người
nghèo và nghèo đói, vì đó là một hiện tượng
nhiều mặt. Trên thực tế, có nhiều hình thức
nghèo đói: nghèo đói của những người thiếu
phương tiện vật chất để sinh hoạt, nghèo đói
của những người bị gạt ra ngoài lề xã hội và
thiếu phương tiện để nói lên phẩm giá và khả
năng của họ, nghèo về đạo đức và tinh thần,
nghèo đói về văn hóa, nghèo đói của những
người thấy mình trong tình trạng yếu đuối hoặc
mong manh của cá nhân hoặc xã hội, sự nghèo
đói của những người không có quyền, không
không gian, không tự do.
