Xét đoán và kết án
SUY NIỆM CHÚA NHẬT VIII THƯỜNG NIÊN – C (Lc 6, 39-45)
Chúng ta thường quá độ lượng với chính mình, nhưng lại khắt khe với người khác, và cũng hay dùng cặp mắt để nhìn người khác chứ ít khi nhìn vào mình, là lý do khiến chúng ta ít thấy lỗi lầm của chính mình, nhưng lại dễ dàng nhận ra những sai sót của tha nhân.
Chúa Giêsu thật hài hước khi đưa ra hình ảnh cái rác và cái đà. Chúa muốn nhấn mạnh đến mối tương quan để làm nổi bật sự lố bịch của người có thói hay xét đoán người khác. Điểm nhấn ở đây không phải là chuyện lên án hay moi móc những lỗi lầm của anh em, nhưng là đòi mỗi chúng ta cần xét lại chính mình để phát hiện và loại bỏ những gì là bất toàn và lỗi tội. Biết xét mình và tự phê phán là mấu chốt cho những tương quan chân thật.
Chủ nghĩa giữ luật hình thức có thể che mắt người ta để rồi họ chỉ lo “xăm soi” để thấy những lỗi lầm nhỏ nhặt của người khác, còn chính họ lại đui mù trước những lầm lỗi nghiêm trọng của mình ; phê phán người khác mà không tự phê phán mình; đó là thứ mù quáng và giả hình mà Chúa Giêsu nhiều lần cảnh báo.
Nhìn thấy cái rác trong mắt anh em dễ hơn là thấy cây đà trong mắt mình. Không phải ta không thấy vướng mắt, nhưng là vì ta quá quảng đại với bản thân, thậm chí viện dẫn muôn ngàn lý do để cho rằng cái đà trong mắt ta chẳng có là gì trước mặt mọi người. Tình trạng đó đưa ta đến một khả năng rất dễ thấy cái rác trong mắt anh em mình.
Việc Chúa dạy chúng ta phải làm, “trước hết phải lấy cây đà khỏi mắt mình đi” (Lc 6, 42). Chúa muốn ta thay đổi cái nhìn, nhận ra mình cần được sửa đổi trước đã, để nhờ thay đổi bản thân, ta không còn thấy và muốn nhặt rác trong mắt anh em mình nữa. Đúng ra chúng ta phải cư xử nghiêm khác với bản thân mà rộng rãi với người khác, thì chúng ta lại hành động trái ngược lại, cư xử nghiêm khắc với người khác mà rộng rãi với chính bản thân mình.
Chúng ta phải lấy cái đà ra khỏi mắt chúng ta trước đã, rồi mới thấy mà lấy rác ra khỏi mắt anh em mình, thì trái lại, chúng ta chỉ thấy cái rác trong mắt anh em, mà quên đi cái đà còn đang nằm ở trong mắt của mình. Vì thế, điều quan trọng là phải biết nhìn nhận những sai lỗi khuyết điểm của mình, để rồi cố gắng uốn nắn, nỗ lực sửa đổi, nhờ đó thăng tiến bản thân, đổi mới cuộc đời.
Đức Hồng Y Verdier đã chia sẻ như sau: “kể từ khi làm Tổng Giám Mục Paris, tôi đã bị thiệt mất ba điều quí giá: một là không còn được đi lại tự do, vì công việc quá nhiều; hai là không có bạn bè, vì ai cũng sợ làm mất thời giờ của tôi; ba là không được nghe biết sự thật, vì kính nể nên ai cũng khen ngợi và tâng bốc tôi”. Vì kính nể nên ai cũng khen ngợi và tâng bốc, nên Đức Hồng Y Verdier sợ không nghe được sự thật, nhất là sự thật về con người của mình. Trái lại, để thấy được con người thật của mình, nhiều khi chúng ta lại phải cần đến những người hay chỉ trích chống đối chúng ta.
Thật lỗi phạm biết bao khi ta xét nét anh em! Ta quên rằng chính ta lắm khi còn tệ hơn thế nữa. Chính bản thân ta vẫn còn đầy những thói hư tật xấu. Khi lên án, chỉ trích anh em, làm như thể ta vô tội. Thực ra đó chỉ là cái đà lớn che đi con người của ta thôi. Tất cả chúng ta đều được Thiên Chúa đối xử khoan hồng với giá máu châu báu của Chúa Kitô. Nhưng thử hỏi : Chúng ta đã được tha thứ điều gì? Hãy nhớ lại những điều tệ hại và xấu xa chính bản thân ta đã làm trong cuộc đời ta. Thế mà Thiên Chúa đã tha thứ tất cả. Chúa đã không khắt khe với ta, sao ta lại vượt quá cách Chúa đối xử đại lượng với chúng ta.
Con người thường có khuynh hướng thích được khen thưởng hơn là biết lắng nghe những lời thành thật giúp ta thanh luyện những tiêu cực, nhất là khi ta có chút ít quyền hành. Bởi thế, muốn biết rõ mình hơn, chúng ta lại càng cần phải có những kẻ can đảm, dám nói cho chúng ta biết sự thật, biết những điều lầm lỗi, để chúng ta sửa chữa và vươn lên.
Chắc chắn không ai muốn sống mà lúc nào cũng bị người khác để ý từng hành vi, cư chi. Vậy đừng làm cho người ta cái gì mình không ưa thích. Chúa nhắc nhớ chúng ta : “Hãy lấy cái đà trong mắt chúng ta trước, rồi lấy rác nơi anh em sau”(Lc 6, 42). Chúa sinh chúng ta ra mỗi người một vẻ để chúng ta đùm bọc nhau, sưa chữa nhau chứ không để hại nhau đâu. Hãy tha thứ và nhiệt tình phục vụ anh em, đừng xét đoán, đừng lên án. Đó là điều Chúa nhắn nhủ chúng ta hôm nay.
Lạy Chúa, xin giúp chúng con biết nghe lời Chúa dạy và đem ra thực hành trong đời sống. Amen.
Lm. An-tôn Nguyễn Văn Độ
